Köşe Yazıları
Bir Bilim Adamının Romanı
Türkiye’nin en ünlü yazarlarından Oğuz Atay, Bir Bilim Adamının Romanı’nda hocası Mustafa İnan’ın hayat hikayesini anlatıyor. Kitabı, kaderin cilvesi olarak nitelendirmek yanlış olmaz. Oğuz Atay gibi kabiliyetli bir yazarın yolu Türkiye’nin en önemli bilim adamlarından birinin hayatı ile İstanbul Teknik Üniversitesi’nde kesişmese, böyle bir kitap ortaya çıkar mıydı, pek sanmıyorum.
Önsözünü Mustafa İnan’ın da yakın arkadaşı ünlü matematikçi ordinaryüs profesör Cahit Arf’ın, sonsözünü ise oğlu Hüseyin İnan’ın kaleme aldığı kitap ilk olarak Bilgi Yayınları tarafından 1975 yılında yayınlanmış. İletişim Yayınları’ndaki ilk baskısı 1987 yılına ait olup elimdeki 61. baskısı 2020’de gerçekleştirilmiş. Kitabın sonuna küçük bir fotoğraf albümü de eklenmiş.
Önsöz’den öğrendiğimize göre Mustafa İnan’ın gençlere, bilhassa ilmi sahada çalışanlara ilham veren hayatını romanlaştırma fikri Erdal İnönü tarafından ortaya atılmış. Mustafa İnan’ın fikir babası olduğu ve kurucuları arasında yer aldığı Türkiye Bilimsel Ve Teknik Araştırma Kurumu* (TÜBİTAK) bu öneriyi kabul edip destek olmuş.
270 sayfa boyunca eşi, dostları, arkadaşları ve öğrencilerinin şahitliği ışığında hayatı anlatılan Mustafa İnan 1911 ila 1967 yılları arasında yaşamış. Çocukluğu ve gençliği iki dünya savaşının ağırlaştırdığı bir yoksulluk içinde geçmiş.
Merak duygusunun peşini bir an olsun bırakmamış, öğrenmeyi ve öğretmeyi bir yaşam tarzı olarak benimsemiş ve dur durak bilmeden kendisini yetiştirmiş bir insanın hayat mücadelesini okuyoruz kitapta. Onun en önemli özelliği olan “çok yönlü kişiliği”ni tanıma fırsatını elde ediyoruz.
Mustafa İnan inşaat mühendisi bir akademisyen olarak alanı dışında say say bitmez konuya ilgi duymakla kalmamış, yaptığı okuma ve araştırmalarla zaman içinde pek çok konuda derinleşmiş: Yabancı diller, edebiyat, divan edebiyatı, şiir, dilbilimi, tasavvuf, dinler, tarih, matematik bu alanlardan bazıları. Kitabın 14. Bölümünün başlığı bu yüzden “her şeyle uğraşan adam”. Üzerine vazife olmayan pek çok “şeyle” ilgilenmek bir evrensel ve entelektüel tavır olarak hayatına yön vermiş erken yaşlardan itibaren.
Memleketi Adana’nın şivesiyle konuşmaktan gocunmayan, Anadolu insanında mevcut bir damar olarak nitelendirilebilecek saf ve çocuksu yönü ömrü boyunca “muhafaza” etmiş bir insan Mustafa İnan. Aşikar ki ülkesine, insanlarına hizmet etmeyi kendi kariyerine ve konforuna tercih etmiş. Dönemin baskın değerleri ve “Leylî Meccanî” (parasız yatılı) bir yaşamın etkisi ile çizilmiş bir rota bu. Her durağında fedakarlık olan, büyük harflerle yazılmış bir ülkü olan.
Tanıyan herkes onun çok iyi bir insan olduğunda hemfikir. Bu, kör ölür badem gözlü olur, sözünde karşılık bulan, geçiştirme kokan üstünkörü bir şahitlik değil, derinlere kök salmış bir hasletin mahsulü olarak yetiştirdiği sayısız öğrenci ile sabit bir gerçeklik. O kadar ki, okur kitabın sonunda Mustafa İnan için üzülebilir. Diğerkâmlığı çevresi tarafından sık sık suistimal edilmiş, kadri kıymeti pek bilinmemiş, bir yönüyle “yalnız” yaşamış ve “yalnız” ölmüş bir emekçiden söz ediyoruz.
Okullardaki üstün başarıları, yaşayan bir efsaneye ait hikayeler olarak dilden dile aktarılırmış. Hayranlık uyandıran bir zeka ve hafıza varmış kendisinde. Cahit Arf onun için, “doğuştan olacak, doğrudan doğruya algılanamayan şeyleri sezebilme hususunda olağanüstü bir hafızası vardı” diyor. Anlatılanlarla deha düzeyinde ama son derece mütevazı bir insan portresi çiziliyor.
Erdal İnönü ise onun sanatçı yönüne vurgu yapmış: “Özellikle araştırmacı olan bir üniversite hocası için sanatçı ruh gerekli bir şeydir. Araştırmaya değer problemler bulabilmek ve bu problemleri sonuca götüren çalışmalar yapmak ve yaptırmak için kuru bir bilim adamı olmak yetmez; bunun için yaratıcı olmak, yani bir bakıma sanatçı olmak gerekir.”
Kitap bir roman olmakla birlikte romanlarda nerdeyse hiç rastlanmayan bir özellik ihtiva ediyor. Bu kitapta geçen isimlerin hepsi gerçek ve çoğu Türkiye için değer üretmiş, öyle veya böyle “tanıdık” insanlar. (Mesela, Cahit Arf’ı tanımıyor olmanın mahcubiyetini yaşayan biri şimdi ceplerini yoklasa -kriz üstüne kriz yaşayan ve her gün müflis tacir gibi gözlerimizin içine bakan şu ekonomik düzende- bozuk paraların ardından gelen can yoldaşlarımız 5, 10 ve 20 gibi TL’ler arasında kendisini görebilecektir. 10 TL’nin bir yüzünde onun fotoğrafı, ne iş yaptığı, doğum ve ölüm tarihi bulunuyor.)
Kitabın 17. Bölümünde söz dönüp dolaşıp 27 Mayıs 1960’a gelince, Mustafa İnan’ın entelektüel kimliğine yakışmayan bir tavır takındığını görmenin şaşkınlığını ben yaşadım, bilmem ki başkaları yaşar mı? Yoksa, dönemin şartları, denilerek mazur hatta haklı mı görülmeli?
1960 Darbesinden birkaç yerde ihtilal ve devrim diye bahsediliyor. Tartışmalı siyasi bir konuya bu kısacık kitap incelemesinde girmeyeceğim lakin ülke 1923-1946 yıllarını mutlak diktatörlüğün (Tek Parti) zulmü altında geçirirken “demokrasi aşığı” ordu veya cunta mensupları neden müdahale ihtiyacı hissetmediler? Neden geniş halk kesimleri inim inim inlerken değil de biraz soluklanır soluklanmaz, sandık henüz kurulmuşken, seçimler yapılmaya başlanmışken müdahale ettiler? Demokrat Parti’nin hataları ne denli büyük de olsa darbeyi meşru bir şey miydi?
Mustafa İnan’ın öğrenme ve öğretme aşkı, bilime olan tutkulu bağlılığı ve mücadele dolu hayatı, yakıcı bir silkelenme ve kendine gelme ihtiyacı içinde olan okullarda, bilhassa üniversitelerde müspet bir etki yaratma potansiyeli taşıyor. Mustafa İnan’ın ilham verici tarafına fazlasıyla ihtiyaç var, ilimden bir hayli uzak ilim yuvalarında.
*Bilenler bilir, daha ziyade büyük kitap fuarlarında boy gösteren TÜBİTAK (Popüler Bilim) Yayınları, her yaşa uygun, baskı kalitesi üst düzey ve çoğu gayet nitelikli kitapları ucuz fiyatlarla okura sunuyor. Çocukları için kitap bakınan anne babaların incelemesinde fayda var.
Ben, Erem Şentürk adını, kendisi Filistin dostlarına hakaret edene dek hiç duymamıştım.
Açıkçası ağır eleştirilerde bulunmakla yetinse, haddi aşıp hakaret etmese hiç umursamazdım. Ciddiye alınacak bir insan olduğunu düşünmüyorum.
Kendisini gazeteci olarak tanıtan nice insanın sosyal medya hesapları üzerinden ne amaçlarla, neler yaptıkları akıl ve vicdan sahibi herkesin malumudur.
Bu şahıs, yaklaşık yarım milyon takipçi üzerinden kamuoyuna kişisel yargılarını boca ederken Filistin dostlarına fotoğrafta görüldüğü üzere iftira ve hakaret etti.
Elbette kötü söz sahibine aittir. İki defa, yani ısrarla hakaret ettiği için şikâyetçi olundu ve kendisi hakkında Trabzon 7. Asliye Ceza Mahkemesi’nde “hakaret” suçunu işlediği gerekçesiyle dava açıldı.
Özür dilemedi, uzlaşmaya yanaşmadı, hakaret ve iftira içerikli paylaşımlarını da hâlâ silmedi.
Böylesi “dik duruşlu”(!) bir arkadaştan ne beklersiniz?
Mahkemeye gelmesini, savcının hazırladığı iddianameye katılmadığını, kimseye hakaret etmediğini, dolayısıyla suçsuz olduğunu beyan etmesini; öyle değil mi?
Öyle olmadı, olmuyor.
Niyeyse, nasılsa Erem Şentürk’e ulaşılamıyor.
İki duruşma geçti, kendisi ortalarda yok. Hâkim, savcı, müşteki ve vekili de dâhil mahkeme heyeti iki duruşmadır bekliyor.
Savcı, müşteki ve vekili, yaptığı paylaşımın hakaret suçunu oluşturduğunu biliyor.
Bilgisayar başından kalkıp sanık kürsüsüne geçmesi ve kimin “kahpe” olduğunu izah etmesi gerekiyor.
3. duruşma, 8 Temmuz saat 09.35’te.
İnsan merak ediyor: Koskoca Asliye Ceza Mahkemesi iki duruşma geçmiş, aylardır Erem Şentürk’e neden ulaşamıyor?
Yoksa kendisi tebligatı almaktan mı kaçınıyor?
Yoksa kendisi resmi yollardan ulaşılmaya kapalı mı?
Yoksa sosyal medya üzerinden mi tebligat bekliyor?
Mahkemeye dilekçe verdik ve “adresinin tespit edilebilmesi, çağrı yapılabilmesi ve yargılamanın ilerleyebilmesi için ifadesi alınmak üzere sanık hakkında yakalama kararı çıkartılmasını” talep ettik.
Bekliyoruz.
Ne Olmuştu?
7 Ekim 2023 tarihinde, içinde bulunduğumuz yüzyılın en büyük trajedilerinden biri ve birincisi, Filistin’de yaşanmaya başlandı: Gazze Soykırımı. Türkiye, soykırımı durdurmak için elindeki imkânları neredeyse hiçbir şekilde kullanmaya yanaşmayınca 10 Mart 2024 tarihinde Direniş Çadırı çağrısı ile Türkiye’nin 25 ilinde toplanan insanlar, iktidardan somut adım talebinde bulunan basın açıklamaları yaptı. Gazze’de soykırım olanca vahşetiyle devam ederken, Direniş Çadırı, iki hafta sonra çağrısını büyüterek 30 ilde sokağa çıktı. Göstericiler “İsrail’le Ticaret İnsanlığa İhanet” sloganı ile seslerini yetkililere duyurdular.
Erem Şentürk Ne Demişti?
Erem Şentürk, Direniş Çadırı’nın “İsrail’le Ticaret Filistin’e İhanet” sloganıyla yaptığı protesto gösterilerinde bulunan Filistin dostlarına hakaret etmişti.
Erem Şentürk, Direniş Çadırı çağrısını takipçilerine duyuran Daily Islamist adlı hesabın, “Yarın 30 ilde eşzamanlı olarak “İsrail’le Ticaret Filistin’e İhanet” sloganıyla protesto gösterileri düzenlenecek.” paylaşımı üzerine aşağıdaki twiti attı.
“Hiç lafı eğip bükmeden söyliyeyim: Bu kahpeler yine her zamanki gibi Filistin maskesiyle Müslümanlara saldırmayı, başa bela olmayı fitne fesat çıkarmayı planlıyorlar. 28 Şubat belası yaşanırken Nurettin Şirin, “Kudüs Gecesi” gecesi diye bir operasyon çekmişti. Sokağa tanklar davet edilmişti ve vesayetçi hainler Türkiye işgal provası yapmıştı, Daha sonra “Sincan Belediye Başkanı Refah Partili Bekir Yıldız yaptırdı” demişti. Aşağıda Filistin destek maskeli fitne fesat işini yine Nurettin Şirin organize ediyor.”
Bu yazının fotoğrafında gördüğünüz kısa basın açıklaması, Emniyet Genel Müdürlüğü’nün resmi (x) hesabından 10.04.2025 tarihinde çıplak arama iddialarına ilişkin olarak kamuoyuna duyuruldu.
Bu, kurumsal ağırlıktan yoksun, parmak sallayan “atarlı giderli” açıklamada bahsi geçen hususların gerçekliğini irdelemek istiyorum.
“TRT World Forum” adlı programda Cumhurbaşkanına soru sormaya çalışırken engellenip yaka paça salondan çıkartılan ve aynı zaman dilimi içinde Kongre Merkezi önünde yine barışçıl protesto gösterisinde bulunan Filistin dostlarından 9’u gözaltına alınmış, tutuklanıp hapse atılmıştı.
Bu 9 kişinden 7’si kadındı ve gürültü, bu suçsuz kadınların önce Emniyet Müdürlüğü’nde, ardından sevk edildikleri Silivri Cezaevi’nde çıplak arama adlı işkenceye maruz kaldıklarının duyulmasıyla koptu!
2012-2020 yılları arasında Türkiye’de pek çok F Tipi Cezaevinde farklı siyasi davalardan mahpus onlarca insanı ziyaret etmiş bir avukat olarak cezaevinde çıplak arama uygulamasının rutin bir aşağılama yöntemi olarak yaygın biçimde uygulandığını biliyordum.
Bu satırları kaleme almadan önce cezaevinde çok uzun yıllar kalmış bir mahpusu aradım, ona da sordum. Bana iki yıl öncesine kadar bunun standart bir uygulama olduğunu aktardı. İlk girişte ve çeşitli sebeplerle farklı cezaevlerine her nakilde mahpuslar çıplak aramaya maruz bırakılıyorlar. Hatta 2005 yılında Kocaeli 2 Nolu F Tipi Cezaevi’ne nakledildiğinde yaşadığı bir olayı anlattı.
Gardiyan kendisini çıplak arama boyunca kameraya almış. O da bu “katmerli aşağılama çabası”nı protesto amacıyla zafer işareti yapınca aralarında hırgür yaşanmış.
Cezaevlerinde bu işkence son iki yıla kadar kesinlikle rutin bir uygulama! (İki yıl içinde insan hakları açısından devrim niteliğinde bir gelişme yaşansa sanırım haberim olurdu!) Bu kısmı geçiyorum.
Peki, Emniyet Müdürlüklerinin nezarethanelerinde bu tür işkenceler yapılıyor mu?
AKP iktidar olduğunda işkenceye karşı sıfır tolerans politikası ile ciddi bir iyileşme yaşanmıştı. 15 Temmuz darbe teşebbüsü sonrasında bu kazanımlarda kesin ve keskin zayiatlar yaşandığı bilinen bir gerçek. Düşmanlaştırılan, kamuoyu önünde aşağılanan insanlara gözaltında çok kötü muameleler yapıldı ne yazık ki! OHAL içindeydik. (O halden çıkıldı mı sahiden?)
Kadınlara, kızlarımıza gözaltında çıplak arama neden infial yarattı peki? Buna kendimce şöyle bir cevap kotarıyorum:
- Bu insanlar Gazze’de soykırım yaşanırken silahsız, saldırısız, barışçıl yöntemlerle iktidardan adım atmasını talep ettiler. Tümüyle suçsuz ve masum olmakla birlikte kendi menfaatleri için değil, topluca yok edilmek istenen bir halk adına, Allah rızası için öne atılmışlardı.
- İktidar içeride ve dışarıda Filistin davasının hâmisi pozları keserken Filistin dostlarını (Cumhurbaşkanı korumaları marifetiyle) haksız yere darp ettiriyor, gözaltına aldırıyor ve o hışımla bu göstericiler hem emniyette hem de bir hafta kalmadan salıverilecekleri cezaevinde çıplak aramaya maruz kalıyorlardı. Yargılanmış ve suçlu bulunmuş değillerdi, ki böyle olsa bile çıplak arama, insanın onurunu kırmak için yapılan, tasarlanmış bir aşağılama yöntemi, bir işkence! (İstisna olarak uygulanmasının özel şartları ayrı bir yazının konusu.)
Emniyette ve cezaevinde sistematik olarak çıplak aramaya maruz kalmış 7 kadın, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığına 09.12.2024 tarihinde dört avukatın imzasıyla sunulmuş 21 sayfalık suç duyurusu dilekçesinde yaşadıklarını ayrıntılı olarak anlattılar.
Yazıyı, İstanbul İl Emniyet Müdürlüğü’nde yaşanan çıplak arama işkencesinin aktarıldığı o pasajı doğrudan alıntılayarak bitireceğim; siz okuyucularımızı gerçeklerle baş başa bırakarak!
Gözaltına alınan Filistin dostlarının yaşadıkları çıplak arama ve kötü muamele ile ilgili verdiği röportaj, Emniyet Genel Müdürlüğünün talebi üzerine geçtiğimiz günlerde yayından kaldırılmıştı.
Öncesinde yanıtlanması gereken büyük bir soru var:
Emniyette işkence gerçekse bunun iftira olduğunu öfkeli bir dille beyan eden Emniyet Genel Müdürlüğü, müfteri durumuna düşmüyor mu?
Kararı okuyucuya bırakıyorum.
Ben bu davanın avukatlarından biri olan Adem Bingöl’ü aradım ve ona şunu sordum:
“Filistin dostları nezarethane çıplak aramaya maruz kalmışlarsa avukatları huzurunda alınan ifadelerinde bu iddiaları neden dile getirmediler?”
Cevabı şu oldu:
“Olayın şoku vardı. Korku ve baskı altındaydılar. İlkin gelen avukatlar erkekti ve bunun da etkisiyle anlatmaya çekindiler.”
Filistin dostlarının İstanbul Emniyet Müdürlüğünde ve Silivri Cezaevinde maruz kaldıkları hukuksuzluklara ilişkin bahsini ettiğim suç duyurusunda sıralanan suçlar şunlar:
İşkence, Nitelikli Kasten Yaralama, Cinsel Taciz, Hakaret, Tehdit, Kamu Görevlisinin Suçu Bildirmemesi ve Görevi Kötüye Kullanma!
Bu suçların soruşturulacağına inanan kaç saftrik var bu ülkede?
İşkence ve Cinsel Taciz Boyutunda Çıplak Arama
EGM, öfkeli bir dille algı oluşturmaya dönük yalan yanlış beyanla “kamuoyuna saygıyla duyursa” da çıplak aramaya ilişkin gerçekler, yüzleşmek isteyenler için ortada duruyor:
“Müvekkiller, nezarethaneye girişleri yapılmadan önce ilk olarak aynı katta bulunan camlı küçük bir odaya alınmışlardır. Odada bulunan üç kadın polis memuru, müvekkillerin başörtülerini ve kabanlarını çıkartmalarını söylemiştir. Üstlerinde tişörtleri ve pantolonları kalan müvekkillerin burada üst araması yapılmış, saçları açılarak aranmış ve ayakkabı bağcıkları alınmıştır.
Devamında nezarethane bölümüne girişi yapılan müvekkiller burada bir bölümü perde ile kapatılmış küçük bir odaya teker teker alınmıştır. Küçük oda içerisinde bulunan sarışın, 1,65 – 1,68 boylarında, saçları omuz hizasında, hafif kabarık saçlı, ön dişleri belirgin, hafif kilolu bir kadın polis memuru müvekkillerin kıyafetlerini tamamen çıkarmalarını söylemiştir.
Vücutlarının belden aşağı kısımlarında tayt ve külotlu çorapları, vücutlarının üst kısmında ise yalnızca iç çamaşırları kalacak şekilde kıyafetleri çıkartılan müvekkillere dokunmak suretiyle üst araması yapılmaya başlanmıştır.
İlgili polis memuru müvekkillerin alt ve üst iç çamaşırlarının içerisine iki elini birden sokmak ve gezdirmek suretiyle dokunarak arama işlemi gerçekleştirmiştir.
Müvekkiller ısrarla işbu uygulamaya itiraz etmiş fakat ilgili polis memurunun aşağılayıcı, onur kırıcı sözlerine maruz kalan müvekkillerin itirazları karşılıksız bırakılarak zorla çıplak arama işlemi yapılmıştır.”
“Bu nasıl bir soru böyle, elbette ki haktır!” diyeceksiniz.
Doğru, haktır. Hatta anayasal güvence altındaki bir haktır. Gel de bunu polislere, polislere talimat verenlere anlat!
O kadar sık ve hoyratça ihlal ediliyor ki bu hak, işte bu yazı ile isyan ediyorum bu apaçık zulme.
🔴 FİLİSTİN DOSTLARI NEYLE SUÇLANIYOR?
Bugün Ankara Adliyesi’nde dostlarımız, haksız suçlamalar ve mahkemenin suç yaratma çabalarıyla karşı karşıya kaldı.Avukatlar, hiçbir gerekçe yokken beraat yerine 29 Mayıs’a ertelemenin açık bir hukuksuzluk olduğunu vurguladı. Bu durumun… pic.twitter.com/E89QgiPtFT
— Direniş Çadırı (@direniscadiri) April 10, 2025
— Direniş Çadırı (@direniscadiri) April 10, 2025
Dün, 10 Nisan’da Ankara Adliyesi’nde bu hakkı ihlal edilen göstericiler, uyduruk sebepler gerekçe gösterilerek yargılandıkları davanın ilk duruşmasına katıldılar.
Haksız yere yargılanan Filistin dostlarıyla dayanışmak için duruşma salonu önündeydik.
Ardından Mısır Konsolosluğu önünde bir basın açıklaması ve protesto yapmak istediler.
Mısır devletinin, Refah Sınır Kapısını açarak Gazze’de soykırım ve açlık ile imtihan olan insanlar için gönderilen yardımları ihtiyaç sahiplerine ulaştırması çağrısında bulunuyorlardı.
MISIR BÜYÜKELÇİLİĞİ ÖNÜNDE EYLEME MÜDAHALE EDİLİYOR!
Gazze’nin tek insani yardım kapısı olan Refah kapısı Mısır tarafından kapalı tutuluyor. Üstelik bu durumu protesto etmek isteyen Filistin dostları şiddetle engellenmeye çalışılıyor.Soruyoruz: Refah sınır kapısı açılsın… pic.twitter.com/A2rg3LR4Xq
— Direniş Çadırı (@direniscadiri) April 10, 2025
Sertliği ile bilinen Ankara polisi yine göstericileri kasıtlı olarak gerdi, taciz etti, darp etti ve gözaltına aldı.
Bunun adı sertlik değil sadece, ayrıca serserilik de!
“Arkadaşlar, süpürün bunları!”
Görüntülerde, yine barışçıl gösteri hakkını kullanan, çoğu kadınlardan oluşan küçük bir gruba haksız ve hukuksuz olarak müdahale eden polisleri görüyoruz. Bir polis, eline megafonu almış, kaldırıma sıkışmış kadınlar için arkadaşına hiddetle sesleniyor: “Arkadaşlar, süpürün bunları!”
🔴SON DAKİKA
Mısır büyükelçiliği önünde nöbette olan Filistin dostları emniyet mensuplarıyla 18:40’ta dağılmak için müzakere edilmiş olmasına rağmen müdahale edilerek gözaltı uygulandı. Şu an itibariyle en az 9 kişi gözaltında.Filistin dostlarını dayanışmaya çağırıyoruz! pic.twitter.com/7UE5xNwYpT
— Direniş Çadırı (@direniscadiri) April 10, 2025
Polise bak! Allah rızası için işini gücünü bırakmış, açlıktan ölen çocuklar için çabalayan, barışçıl gösteri yapan, savunmasız kadınlar için, “Süpürün bunları!” diye talimat veriyor.
Yazıklar olsun senin insanlığına! Ellerinde pankartlarla mazlumlar için çare arayan bu insanlar haşere mi? Sen kimsin ve neyi, kimi süpürüyorsun? Aklınca o insanları aşağıladığını sanıyorsun. Bu iğrenç üslup ve yaklaşımla aşağıladığını sandığın o insanlar, senin kendi ülkenin vatandaşları!
Kirli dil ve üslubunla, zorba tavrınla aslında kendi karakterin hakkında kameralar önünde kanaatini beyan ediyorsun, haberin yok!
Bir Allah’ın kulu bu şikâyetimi Ankara Emniyet Müdürlüğü’ne ulaştırırsa sevinirim. Memurlarınızı çirkefleşmemeleri, edepli, ahlaklı, birazcık nazik olmaları konusunda uyarır mısınız?
İnsan sormadan edemiyor: Herkesin içinde kadınlarımız, kızlarımız için “Süpürün bunları!” talimatı veren polis, onlara kuytuda neler yapmaz? Nasıl emin olacağız? Mesela kuytuda bir yerde bir polis amiri gaza gelmiş erkek polislere “mıncıklayın bunları” şeklinde talimat verse, bu tacizin nerede ve ne şekilde sona ereceğinden nasıl emin olacağız?
Ankara polisi sertliği ile meşhurmuş. Aman ne güzel bir nam!
Bu işin Ankara’sı, İstanbul’u yok!
Hak ve hukuk var!
Barışçıl toplantı ve gösteri hakkı anayasal güvence altındadır, engellenemez.
2911 Sayılı Kanun Neyi Düzenliyor?
Anayasa, madde 34 açık: “Herkes, önceden izin almadan, silahsız ve saldırısız toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına sahiptir.”
2911 sayılı kanun, bu anayasal hak ışığında düzenlenmiş. Ne var ki bu kanuna, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu‘na, göstericilerden çok daha fazla yerde, çok daha fazla kere polislerin muhalefet ettiğine şahit oluyoruz.
Bu yasaya aykırı davranan onlar, gelin görün ki darp edilen, gözaltına alınan ve tutuklanıp yargılanan çoğu zaman mağdur göstericiler oluyor. Böylece halka gözdağı veriyorlar: “Sakın ha, haklarınız için sokağa çıkmayın. Zulme uğradığınızla kalın! Yıllar sonra bir sandık gelirse önünüze, oy verirsiniz!”
(Oylar geçersiz sayılmaz, çalınmaz, seçimler iptal edilmezse, yönetim değişirse, ölme eşeğim ölme!)
“Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü” ifade özgürlüğü hakkının ayrılmaz bir parçasıdır.
Barışçıl gösteri hakkı, ifade özgürlüğünün ayrılmaz bir parçasını oluşturuyor.
Polis, gösteri düzenleyenlerin güvenliğini sağlayacağı yerde onları taciz ediyor, engelliyor!
“Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu”nun 3. maddesi
Madde 3 – Herkes, önceden izin almaksızın, bu Kanun hükümlerine göre silahsız ve saldırısız olarak kanunların suç saymadığı belirli amaçlarla toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına sahiptir.
Toplantı ve gösteri yürüyüşü yapılacağını önceden emniyete bildirmek, izin talebi anlamına gelmiyor. Bunun anlamı şu: Biz; şu gün, şurada, şu saatte bir eylem/protesto/yürüyüş/basın açıklaması yapacağız. Siz de bu hakkımızı kullanmamıza engel olunmaması için gerekli tedbirleri alın!
Toplantı ve gösteri sırasında emniyet mensuplarının görevi eylemcilerin güvenliğini sağlamaktır.
Bu hakkı kullanmak isteyenlere polisin yaptığı sistematik hukuksuzluk şöyle oluyor genelde:
Yüzde yüz hakkı olan bir eylemde bulunmak isteyen göstericilere polis, öyle bir tavır takınıyor ki, haklarından habersiz biri şöyle düşünebilir pekâlâ:
“Burada göstericiler yüzde yüz haksız bir iş yapıyorlar da iyi niyetli polis, göstericilere kendi belirlediği bir yerde, kendi belirlediği bir şekilde, uygun gördüğü bir süre için seslerini duyursunlar diye lütfediyor, hak tanıyor!”
Oysaki 2911 sayılı kanun bunun tam tersini söylüyor: Gösteri silahsız ve saldırısız olduktan sonra polise düşen görev, gösterinin sağ salim yapılabilmesi için bu hakkı kullananlara yardımcı olmaktır!
Türkiye’de bu hakkın kullanımında devletin öyle sistematik ve yoğun hak ihlâlleri var ki, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi sayısız kez hak ihlali kararı verdi. Anayasa Mahkemesinin de çok sayıda örnek kararı var bu konuda.
Evet, Türkiye’de hakkı en çok yenen haklardan biridir bu: Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Hakkı!
