Connect with us

Haberler

Biden ve İran Nükleer Anlaşması: Müzakerelerden Ne Beklenmeli?

Yayınlanma:

-

İran, BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi, Almanya ve Avrupa Birliği arasında 2015 yılında kabul edilen ve “ İran nükleer anlaşması ” olarak bilinen Kapsamlı Ortak Eylem Planı, çarpıcı bir diplomatik başarı olarak kabul edilmişti. İran, BM yaptırımlarından mali ve ekonomik yardım alması karşılığında zenginleştirilmiş uranyum kaynaklarını sınırlamayı veya ortadan kaldırmayı kabul etmişti.

Ancak 2018’de, ortak diplomatik girişime karşı bir küçümseme olarak, o zamanki ABD Başkanı Donald Trump, ülkesinin geri çekilmesiyle ilgili bir tweet atmış ve İran’ın petrol ihracat parası da dâhil olmak üzere mali yardımları Ortadoğu’daki terör örgütlerini desteklemek için kullandığını iddia etmişti.

Suudi Arabistan, İran’a karşı jeopolitik konumuyla Trump’ın Ortadoğu politikasının temel taşlarından biriydi. Ülke, Jared Kushner’ın aracılık ettiği Ortadoğu Barış Planı müzakerelerinde etkili oldu. Büyük bir savunma anlaşması Mayıs 2017 yılında Riyad’a yaptığı ilk resmi ziyarette Trump tarafından imzalandı.

Aynı ziyaret sırasında Suudiler, Trump’ın İran’ı bölgedeki ana tehdit olarak ilan eden konuşması için birkaç Müslüman devlet temsilcisini topladı. İran askeri komutanı Kasım Süleymani’nin Ocak 2020’de ABD tarafından öldürülmesiyle, Suudi Arabistan’ın iktidardaki veliahtı Muhammed bin Salman’ın en büyük düşmanı Ortadoğu satranç tahtasından çıkarılmış oldu.

Trump’ın, gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın İstanbul’daki Suudi konsolosluğunda öldürülmesinin ardından misilleme niteliğinde adımlar atma konusundaki isteksizliği, Krallığın fiili hükümdarı olan veliaht Prense sarsılmaz desteğini göstermiş oldu. Trump, Suudi Arabistan’ın Yemen savaşına katılımı konusunda da aynı isteksizliği gösterdi.

Biden’ın Suudi Arabistan’a verdiği ilk mesajlardan biri, artık ABD’nin koşulsuz desteğine güvenmemesi gerektiğiydi. Beyaz Saray basın sekreteri Jen Psaki’nin 16 Şubat’ta ABD-Suudi ilişkilerinin “yeniden ayarlandığını” açıklaması, veliaht Prens için, sınırlandırılmamış davranışlarının Biden yönetimi tarafından hoş görülmeyeceğinin bir işareti olarak görülmelidir.

Müzakerelerden ne beklenir?

Bu arada İran’ın eli, olası müzakerelerde anlaşma yapılmadan öncekilere göre daha güçlü olacaktır. İlk görüşmeler sırasında Suriye iç savaşı yeni başlamıştı ve Esad’ın geleceği belirsizdi. Yeni bir rejim olasılığı, özellikle Suudi Arabistan tarafından desteklenen ve finanse edilen bir rejim, Tahran için önemli bir müttefik kaybı anlamına gelir ve İran’ın Lübnan’daki Hizbullah’a desteğini sekteye uğratabilirdi.

İran Devrim Muhafızları ve Şii milisler, IŞİD’le savaşırken Irak ordusunu desteklemek için ABD hava saldırılarından dolaylı olarak faydalanıyorlardı. Anlaşmanın Temmuz 2015’te duyurulmasının ardından, savaşın niteliği değişti: Rusya, Eylül 2015’te Esad rejimi yanında savaşa müdahale etti ve Devrim Muhafızlarının savaşa katılımı, Esad güçlerine katılmaları için 100.000 Suriyeli savaşçıyı daha eğitmesi savaşın seyrini etkiledi. IŞİD’in yenilgisi ve Trump’ın Ekim 2019’da Amerikan güçlerini Suriye’den çekme kararı, Suriye rejiminin gücünü ve İran’ın nüfuzunu genişletme ve sağlamlaştırma fırsatları sundu.

Dahası, ABD anlaşmadan çekildiğinden beri İran, nükleer yakıtı 2015 anlaşmasında kabul edilen sınırların ötesinde zenginleştirdi. Ayrıca nükleer tesislerin uluslararası denetimlerini de durdurdu. 10 Şubat’ta Uluslararası Atom Ajansı üyelerine “İran’ın nükleer silahlar için hayati önem taşıyan uranyum metali ürettiğini” bildirdi. Diğer bir deyişle, Trump’ın kararının ardından nükleer programının hızlanması nedeniyle İran atom silahlarına sahip olmaya şu anda daha yakın durumda.

Nükleer kapasitedeki gelişmeler ve Suriye’deki daha istikrarlı durum, İran’ın müzakere masasındaki elini güçlendiriyor.

Bir başka potansiyel zorluk, İran’daki iç siyasetle ilgilidir. İran dış politikası, dini lider, cumhurbaşkanı ve Yüksek Milli Güvenlik Konseyi ve Uzmanlar Meclisi başkanlarıyla ortaklaşa yapılır. Yürütme gücü başkana aitken, dini lider politikayı onaylamalıdır.

2015 yılında, dini lider Ayetullah Ali Hamaney, ılımlı cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin anlaşmaya ilişkin politikasına gönülsüz bir onay verdi. Hamaney’in zihninde ne olduğunu bilmek imkânsız olsa da, yaptırımlardan büyük zarar gören İran ekonomisi ve geniş ölçekte ise Ortadoğu’daki belirsiz jeopolitik gelişmeler olası nedenlerdi. Ancak o zamandan beri, kısmen Eylül 2019’da uygulamaya konulan yeni BM yaptırımları ve Süleymani’nin öldürülmesiyle sertlik yanlıları daha da öne çıkmış oldu.

Haziran 2021’deki İran cumhurbaşkanlığı seçimleri, ılımlılar ve şahinler arasında bir savaş alanı olacak. Adaylardan biri olan Hamaney’in askeri danışmanlarından Hossein Dehghan , Ruhani’nin ılımlı tutumunu şimdiden eleştirdi.

İran nükleer anlaşması birkaç ülkenin ortak çabasıdır. Trump’ın çekilme kararı anlaşmayı öldürmese de ciddi şekilde yaraladı. Trump gibi, Biden de anlaşmanın yönetiminin Orta Doğu vizyonunun önemli bir parçası olmasını istiyor ancak bu tahmin ettiğinden daha zor olabilir.

Ali Bilgiç, Loughborough Üniversitesi

Kaynak: theconversation.com

Tıklayın, yorumlayın
0 0 votes
Article Rating
Subscribe
Bildir
guest
0 Yorum
Eskiler
En Yeniler Beğenilenler
Inline Feedbacks
View all comments

Haberler

Çocuk İşçiliği Paneli: MESEM’de Çocuklar, Doğrudan Ağır İş Süreçlerine Dahil Ediliyor

Yayınlanma:

-

Makine Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, 13 Aralık 2025 Cumartesi günü “Çocuk İşçiliği ve MESEM” başlıklı bir panel düzenledi. Makine Mühendisleri Odası İl İSİG Komisyonundan Zafer Güzey’in moderatörlüğünü yaptığı ve İSİG Meclisinden Murat Çakır ile İstanbul Tabip Odasından Dr. Nazmi Algan’ın konuşmacı olarak katıldığı panelden öne çıkan notlar şu şekilde:

Murat Çakır:

– Son iki yıldır çocuk işçiliğine odaklandık. MESEM uzun süredir var ancak kitlesel bir çocuk işçiliği yoktu. Biz, meseleyi sonuçtan yola çıkarak tartışıyoruz. Bu sene 87 çocuk ölümü var.

– Devlet, çocuk işçiliğini görünmez kılıyor. SGK, 20 çocuk ölümü olarak açıkladı. Devletin açıkladığından kat kat daha fazla sayıda çocuk ölüyor.

– Son iki yılda tarım ölümleri yüzde 60’tan yüzde 30’a düşmüş durumda. Ölümler kentlere kaydı. Böylece bu gerçeği daha çok hissetmeye başladık.  Tarımdan sanayiye kayan bir durum var.

– 18 yaşını doldurmayan herkes çocuktur. Çalışıyorsa çocuk işçidir. 3 milyon çocuk işçi var. Bu duruma yasalarla kılıf üretmeye çalışıyorlar.

– Her ile üniversite açarak emeği ucuzlatma hedefine ulaştılar. Meslek liseleri çoğalınca öğrencileri sanayiye yönlendirdiler. “Ara eleman” olarak istihdam ettiler.

– 2008 krizi dünyayı çok etkiledi. Emeklilik maaşı düşürüldü, yaş yükseltildi. 18 yaşın altındaki çocukları işçileştirmek istediler.

– Çocuklar üç şekilde işçileştirildi: Mevsimlik tarım işçiliği, Bulundukları ilde tarım işçiliği, Gezici mevsimlik tarım işçiliği.

– Çocuk emeği, aile emeği içinde görünüyor, o nedenle sayıları belirginleşmiyor. Yine bu çocuklar, aileleriyle inşaat işçisi olarak çalışıyorlar.

– AVM’lerde çalışanların yüzde 90’ı 18 yaşın altında. “Doğumdan ölüme” bir işçilik var.

– MESEM meselesi: 2001’de Çıraklık Eğitim Merkezleri MESEM oldu. 2016’da eğitime entegre edildi. Çıraklar da MESEM’li oldu. Ücretler işsizlik fonundan karşılanıyor, patronlar vermiyor. Devlet fonlaması olunca da pek çok yolsuzluk oluyor. Çok sayıda işçi alınmış gösteriliyor ve her biri için para alınıyor.

– Meslek eğitiminde kişinin başında durularak parça parça öğretim yapılması gerekiyor. MESEM’de ise çocuklar doğrudan ağır iş süreçlerine dahil ediliyor.

– MÜSİAD, 2012’de yaptığı çalıştayda bu sürecin 8. sınıftan itibaren başlamasını istemiştir.

– Şimdi meslek liseleri azalıyor, MESEM’ler çoğalıyor.

– Bütün bunlar, yoksullaştırma politikalarının sonuçlarıdır.

Dr. Nazmi Algan:

– Sağlıkta Dönüşüm Programı ile sağlık, piyasalaştı. Çocuk yoğun bakım ünitelerinin yüzde 56’sı özelde iken ancak yüzde 44’ü kamuda bulunuyor.

– Çocuklar yeterli beslenemiyor. Bodurluk arttı. 80’lere kadar daha mutedil idi, şimdi düşüyor.

– Çocukların çok büyük kısmı et, tavuk ve balığa ulaşamıyor. Konut problemi, özellikle eğitim alanında çocukları etkiliyor.

– 66 bin çocuk için istismar dosyası var. Bu, buzdağının görünen kısmıdır.

– İş hayatında mobbing, istismar ve işkence var. TBMM’deki istismar örneği çarpıcıdır. Genç kızlar hizmet sektörüne yönlendiriliyor, buralarda fuhşa sürükleniyorlar.

– MESEM’ler sermaye sınıfına ucuz iş gücü kaynağıdır.

– Üretim baskısı söz konusu ise, üretim eğitimin yerine geçmeye başlarsa bu çocuk işçiliğidir.

– 259 bin çocuk, değişik suçlarda mağdur durumda. Yüzde 10 kadarı da suçlu.

– Çocuk yaşta uyuşturucu bağımlılığı ve satıcılığı arttı. EGM raporuna göre 15-34 yaş arasının 3’te 1’i madde kullanmış. Devlet okullarının çevresinde uyuşturucu satışı çok fazla.

– Cezaevlerindeki çocuk sayısı arttı. Bunların önemli bir kısmı anne hükümlülerin yanındaki çocuklar. Mülteci çocukların riskleri biraz daha fazla.

– İş kanunundaki “çocuk işçi” tanımı problemli. Farklı yerlerdeki farklı tanımlar çelişiyor.

– Yetersiz denetlenen yerlerde MESEM ölümleri daha az. Kâğıt üzerinde stajyer olup uygulamada işçi olarak çalışıyorlar.

Haber: Ahmet Örs

Devamını Okuyun

Haberler

Çiftçi-Sen, Filistin’deki Çiftçi Örgütlerine Yönelik Saldırıları Kınadı

Yayınlanma:

-

İşgalci İsrail, El Halil’deki Filistin Tohum Bankasının altyapısını hedef alarak Filistin’in bitki genetik mirasını temsil eden tohum stoklarını yok etti!  ÇİFTÇİ-SEN, İsrail’in Tarım Çalışma Komiteleri Birliğine (UAWC) yönelik saldırısını ve Filistinli köylü örgütü önderlerinin tutuklamasını protesto etti ve Dışişleri Bakanlığından, gözaltına alınan çiftçi/köylü önderlerinin derhâl ve koşulsuz serbest bırakılması hususunda inisiyatif almasını istedi. Konuyla olarak Sendika açıklaması şu şekilde:

1 Aralık’ta İsrail işgal güçlerinin, Dünya çiftçilerinin /köylülerinin enternasyonalist örgütü; La Via Campesina (Çiftçi Yolu) üyesi bir örgüt olan UAWC’nin (Tarım Çalışma Komiteleri Birliği) Ramallah ve Batı Şeria’daki (El Halil) ofislerine baskın düzenledi. Askerî birlikler, çiftçi/köylü ofislerine giden tüm yolları kapattı ve oralara doğru her türlü hareketi engelleyerek tüm bölgeyi ablukaya aldı. UAWC üyelerini binaların içinde gözaltına aldı, onlara şiddet ve aşağılayıcı muamelede bulundu, aramalar yaptı, tesisleri yağmalayıp tahrip etti. Birkaç üye tutuklandı ve şu anda gözaltında tutuluyorlar.

Yapılan baskında bilgisayarlar, sabit diskler, idari dosyalar, finansal belgeler ve lojistik ekipmanlar da dahil olmak üzere tüm ofis malzemeleri imha edildi ve pek çok belgeye el konuldu. Askerler ayrıca, çiftçilerin/köylülerin örgütünün faaliyetlerini felç etmek ve Filistinli tarım topluluklarıyla çalışmalarını susturmak için sistematik bir girişimin parçası olarak ofis mobilyalarını kasıtlı olarak tahrip etti, kapıları kırdı ve ekipmanlara zarar verdi.

1 Aralık 2025 tarihinde işgalci İsrail askerlerinin baskınından sonra Ramallah’taki Tarım İş Komiteleri Birliği genel merkezinde bulunan tabelalar…

Saldırı, özellikle El Halil’deki Filistin Tohum Bankasının altyapısını hedef alarak Filistin’in bitki genetik mirasını temsil eden tohum stoklarını yok etti. Temmuz ayında FAO destekli Tohum Bankasının Tohum Çoğaltma Birimine düzenlenen saldırının ardından, bu yeni saldırı kabul edilemez!

UAWC, uluslararası hukuka tamamen uygun bir şekilde faaliyet göstermektedir ve temel işlevi Filistin’deki çiftçileri desteklemektir. Bu saldırı, İsrail güçlerinin Filistinli sivil toplum örgütlerine ve tarım kurumlarına yönelik eylemlerini yoğunlaştırdığı Batı Şeria’da daha geniş çaplı bir tırmanışın ortasında gerçekleşmektedir. Topraklarına sahip çıkan ve özen gösteren çiftçiler, son aylarda İsrailli yerleşimciler ve işgal güçleri tarafından sistematik olarak hedef alınmaktadır. Bir köylü örgütüne yönelik bu saldırılar, gıda egemenliğini yok etmeyi ve Filistin halkına yönelik soykırıma katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Bu eylem, ordu ve İsrailli yerleşimciler tarafından tarım ürünlerinin, meyve bahçelerinin ve zeytinliklerin sürekli olarak yok edilmesinin bir parçasıdır.

ÇİFTÇİ-SEN Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı’nın, tüm tutuklu çiftçi/köylü örgütleri üyelerin derhal ve koşulsuz serbest bırakılmasını talep etmek için İsrail hükümetiyle temasa geçmesini; kötü muameleye, baskıya veya daha fazla sindirmeye maruz kalmayacaklarına dair garanti talep etmesini; ofislere yapılan baskın ve malzemelerin müsadere edilmesi veya imha edilmesiyle ilgili bağımsız bir soruşturma talep etmesini ve diplomatik kanallar aracılığıyla meşru sivil toplum örgütlerine yönelik baskının kabul edilemez olduğunu iletmesini talep eden bir mail göndermiştir.

ÇİFTÇİ-SEN, İsrail’in saldırısını, gıdanın bir silah olarak kullanılmasını protesto etmekte ve Filistinli çiftçilerle/köylülerle dayanışmasını güçlü bir şekilde ifade ederek La Via Campesina bünyesindeki çiftçi/köylü örgütlerinin Filistin halkının kendi kaderini tayin hakkı ve kurtuluşuna olan bağlılığını yinelemektedir.

Ali Bülent ERDEM       

ÇİFTÇİ-SEN Genel Başkanı   

Adnan ÇOBANOĞLU

ÇİFTÇİ-SEN Genel Örgütlenme Sekreteri

Kaynak: ciftcisen.org

Devamını Okuyun

Haberler

“Dilaver Demirağ’la Anarşizm Atölyesi”nin İkinci Programı Yapıldı

Yayınlanma:

-

Özgür Yazarlar Birliği tarafından düzenlenen “Dilaver Demirağ’la Anarşizm Atölyesi”nin “Anarşi Irmağı: Anarşizmin Tarihi ve Kurucu Kuşak” başlığını taşıyan ikinci programı, 14 Aralık 2025 pazar günü Üsküdar’da yapıldı.

Anarşizmin tarihini ve kurucu kuşağı anlatan Dilaver Demirağ’dan sonra söz alan katılımcılarla devam eden programı, video kaydından takip edebilirsiniz.

Anarşizm Atölyesinin üçüncü programı, “Anarşizm Çeşitleri ve Çağdaş Anarşizm” başlığı altında yapılacak.

Devamını Okuyun

GÜNDEM

0
Would love your thoughts, please comment.x