Coğrafi konumu ve kendine özgü şartlar açısından, en azından Ortadoğu çerçevesi bağlamında kendi halimize, dünden bugüne dek yapıp ettiklerimiz açısından bakarsak eğer, Kur’ani temelde ve tevhid ekseninde yapıp ettiklerimiz açısından bazı şeylerin bizlere umut verdiğini, umut olduğunu görebiliriz.
Onca geleneksel ve modern eksenli kirlenmelere rağmen bizleri var kılan kaynakların halen var olduğunu ve bizlerle birlikte bir devinim içerisinde kendisini durmadan var ettiğini çok rahatlıkla görebiliriz. Buna rağmen vahyi mesajın ilk anından bu yana olumluluk açısından yapıp edilenler ne yazık ki, hep az olagelmiştir. İşin burasında şöyle bir soru sorabiliriz; “Vahyi mesajın netliğine ve bu olguya bağlı olarak da insanlar İslam’ı bir din ve hayat nizamı olarak kabul etmelerine rağmen, neden ve ne tür saikler itibarıyla olumsuzluklar, olumlulukları geçip duruyor?
Burada, hatayı vahyi mesajda mı aramalıyız, yoksa o fevc fevc ve ölçüsüz bir şekilde dine dâhil oluşun iflah olmaz mantığında mı? Tabii ki, vahyi mesajdan yola çıkarak, olumlulukları asıl kaynağına irca edip, sorduğumuz sorunun cevabını o irca edişin zıddına oluşturulan bulanık -yer yer de simsiyah- kimlikte aramalıyız…
İşte yukarıda çizmeye çalıştığımız bu çerçeveden hareket ettiğimizde, bir nevi edinimlerimiz olan tarihi, sosyal, kültürel vb. -hatasıyla sevabıyla bize ait- mirasa ait tortuların imhamıza sebep olacak bir tarzda parmaklarımız arasından dökülen kumlar misali döküleceğini, onun yerine ise, hak edişimiz oranında vahyi mesaja uygunluk arz eden görünen hakikatlerin kalacağını bilmemiz gerekir.
İşte burada esas soru/n da bu; yoğunluk arz eden ve bir popülerliği her daim var olan tortularla mı yaşayacağız, onlarla mı hayatımızı yeniden -ya da eskiyi baz alarak- anlamlandıracağız; yoksa, her türlü sıkıntıya, sağlam ama yavaş bir gelişime müsait tevhidi mesajla mı yaşamanın yollarını arayıp bulacağız?
Tabii ki, bu türden sorulara her kişinin, her zümrenin ve her topluluğun vereceği/verebileceği bir cevabı mutlaka olacaktır. İşte olası verilecek olan cevapların bütünü, dünümüzü bize hatırlatabileceği gibi geleceğimizi yönlendirebilmemizde de bizlere bir ipucu gösterecektir.
İşte kendi kıt imkânlarımızla kavramsallaştırmaya çalıştığımız çerçeveden baktığımızda günümüzün de bir fotoğrafını çekmiş oluruz. Burada yapmamız gereken teknik çalışma, bir bütün iken parçalara ayrılan, ayrıştırılan tabloya, yerine göre parçadan başlayarak, yerine göre de ilk önceki hali olan bütünsellikten bakmak. Böyle davranırsak, tevhidi mesajın ta ilk gününden bugüne oluşan tablodaki arızi durumları okuma imkânımız olur, içerisinden geçip geldiğimiz süreçte oluşan noktaları da safha safha inceler ve incelemelerimizi analitik bir okumaya tabi tutmuş oluruz.
Tevhidi mücadeleye ve İslamcılığa bir vurgu
Yukarıda serdetmeye çalıştığımız kavramsal çerçeveden yola çıktığımızda Peygamber (s) de dâhil mü’min, mücahit az bir topluluğun vahyi mesajı her türlü kimliksel ve zihinsel kirlilikten ve bu olguların hülasası sayılabilecek hurufattan azade kılmak uğruna ölümüne bir mücadele içerisinde olduğu, 14 asırlık zaman dilimi ele alındığında görülecektir.
Bu tespitimizin ispatı, tarihsel süreç içerisinde yerli yerinde durmaktadır. Ondan dolayıdır ki bugün bizleri kasıp kavuran milliyetçilik/ulusalcılık, millilik, yanlış ve hurafe yüklü bir din anlayışı düşünce eylemliğini bir fıkıhsızlık ve düşünce üretmeme anaforunda yitip gitme, akıcılığı olması gereken hayatı dondurma ve onun yerine bir selefizm ve “mahiyeti belirsiz” bir muhafazakârlık icat etme; onun yanında da yapıp ettiklerimizin bir nevi karşılığı olan topraklarımızı, zihnimizi işgal ve sömürü vb. olgular çözülmesi elzem olacak bir tarzda karşımızda durmaktadır.
Ele almamız gereken olgularımızı yukarıda çerçevesini az da olsa belirtmeye çalıştığımız kavramsallaştırma içerisinde tevhidi mücadeleden bahsetmeye çalıştık.
Bir Bütünlük ve Üç Süreç
O başat kavramı kendimiz açısından süreç olarak üç kategoriye ayırabiliriz: 1. Hz. Âdem’den Hz. Muhammed’e kadar ki tarihi süreç, 2. Hz. Muhammed’den bu yana gelinen süreç ve 3. İçinde yaşadığımız modern/postmodern süreç.
Özellikle de yaşanılan bu süreçte verilmesi olası tevhidi bir mücadele; İslam’ı yeniden hayata hâkim kılma uğraşısı demek olan İslamcılık formunun da belirginleşmesini sağlar. Bizleri kuşatan güncel sorunlar, İslamcılık adına oluşturulacak form çerçevesinde ele alınmayı elzem kılmaktadır.
Form olarak İslamcılık en başta İslam dünyasının içerisine düştüğü, -şekli olarak da olsa varlığını sürdürdüğü hilafet kurumunu kurtarıp, kaynaklar muvacehesinde ıslah etmek- bir işgal ve sömürü durumunu yok etmeye yönelik bir dürüst çabayı içeriyordu. Özellikle de Mısır’da, Osmanlı’da, Hindistan’da vs. kötü gidişe karşı tavır alışı içeriyordu.
Bu yönüyle İslamcılık, yapısına/yönetim biçimine itirazı gerektirse de, devleti (Devlet-î Âliye-î Osmanîye) kurtarma, onu sahil-i selamete kavuşturma çabası idi.
İslamcılık ve ân’ın fıkhı
Dönemin birçok âlim ve münevverleri olan İslamcı şahsiyetler, o formun oluşup bizlere miras kalmasında hayli çaba sarf etmişlerdi. O şahsiyetlerin mücadele pratiği içerisinde spontane bir şekilde oluştura geldikleri teorik çerçeve ve o çerçevenin yer aldığı zemin bugün de işlevine kaldığı yerden devam etmektedir. İslamcılığı bir diriliş, bir uyanış, bir silkiniş olarak değerlendirebilir miyiz; elbette bu doğru bir çaba olarak imkânlar dairesinde değerlendirilebilir.
Belki de geldiğimiz bu ultra süreçte İslamcılık; kendine has bir selefizm (dışa karşı saldırganlık, içe karşı durağanlık) üretmeden, hayatın akıcılığı içerisinde fayda mülahaza edilebilecek fıkıh üreten, geçmişin kalıp yargılarını değil de ân’ın fıkhı’nı baz alan bir mezhepsel form olarak da bir şekil alabilir. Zira sorunlar karşısında ortaya çıkan her düşünce, tarihi süreç içerisinde eninde sonunda belli bir forma kavuşmuştur.
Tabii ki, bu düşüncemizle geçmişten günümüze var olagelen mezhep olayına karşı durmuyor, aksine, ân’ın fıkhı’nın meyve vermesini baz alıyoruz.
