Hayata salt ideolojik gözlüklerle baktığınızda ve bir de buna, genel anlamda dinin yanlış yorumlanmalarını da ilave ettiğinizde, ona dair her şeyi belli bir kalıp içerisinde ve siyah-beyaz olarak görürsünüz. Bunun istisnası yok gibidir.
İnsanın, kendi tarihi bütünlüğü içerisinde; nesilden nesile, birçok kültürle ve durumla karşılaşıp karışarak yaşanılan ana kadar gelen birçok öge gibi, kültürel alanda kendine yer bulmuş olan, genelde edebiyat, şiir, folklor ve özellikle de müzik konusunda, çoğu toplumda keskin hatlar da olagelmiştir.
Bu hali, birbirimize karşı kör ve sağır tutumu olarak işaret edebiliriz. Elbette ki, yanlışı ve doğrusuyla insanın, toplumun tarihi süreçte damıta damıta günümüze kadar getirdiği ve her birine “değer adını verdiği kıstasları, ilkeleri, ona yol gösteren, yaşayan ama temelde soyut olan işaret taşları vardır. Ki, bunların bir kısmını salt dinden saysak da, kalan kısmını ise, hemen herkeste ilahi bir lütuf olarak bulunduğuna inandığımız fıtrattan kaynaklandığının tespiti ile bu değerlerin korunması gerektiğine de inanır, şahit oluruz.
Konumuz açısından söylersek, çoğu insan tarafından pek de ciddiye alınmayan, amiyane tabirle “gevezelik, boşboğazlık ve malayanilik” olarak tavsif edilegelen şiirden de faklı bir şekilde, insanı ayartıcı olduğuna inanılan müziğe bir göz attığımızda; bu uğraşların temelinin fıtrattan sadır olan ve insanın derinlikli bir yapıya kavuşmasını murat etmenin yanında, onun az da olsa neşelenmesine gerekçe teşkil ettiği hemen kendini ortaya koyar.
Müzik, İslam’dan önceki dinlerin müntesipleri arasında da tartışma konusu yapılmış olmakla birlikte Müslüman toplumlarda da az-çok tartışılmıştır.
İlk dönemlere baktığımızda, onu, gündelik hayatın tümünü kapsamamak şartıyla ve içeriğinin “temizliği” söz konusu olduğunda ona haram gözle bakılmadığı, ama daha sonraki asırlarda, “asıl olanın eşyada mubahlık olduğu” gerçeğini anlamayan, görmeyen, keza onu görmezden gelen ve işe bütünsellikle değil de, parçadan bakmaya çalışan ve bunlardan dolayı kendi görüşünü İslam’ın (Kur’an-sünnet) görüşü olarak insanlara zorla kabul ettirmeye çalışan zevatın birçok kültürel öge gibi müziği de külliyen haram olarak ele alıp değerlendirdiği bilinmektedir.
Böyle bir durum, eşyada asıl olanın ibaha olduğu esprisini es geçmesi, aslında bir bedeviliği de ele vermekte olup kişinin kendini sözde medeni olarak tanımlaması da nihayetinde anlamsız kaçmakta ve var olan sakiliyet hali sürüp gitmekte olup bu sakil durumlar, maalesef günümüzde de yer yer devam etmektedir.
Eşyada mubaha ve çeşitli düşünsel kategoriler ile ideolojik formasyonlar içerisinde bulunan insanların ve toplumların, çoğu kez aynı noktada buluştukları; kendi değerleri ile birlikte belki de o değerlerin karşı taraflarda yankı bulmasının adı olan “iyilikte ve güzellikte buluşma (maruf: ortak iyi) durumları, dün olduğu gibi bugün de söz konusu…
Bu, çoğu kez fazla uzağa gitmeden söylersek, aynı zaman diliminde (dijital ortamı da işin içerisine katarak) ve belki de aynı zeminde yaşayan farklı formasyonlara sahip insanların birçok alanda aynı işle uğramasına bakıldığında, bunun önceki dönemlerde de olmuşluğunu düşünebilirdik.
Bu durum, bazen, bilvesile farklı zamanlarda yaşamış bulunan inanların ortaya koydukları eserlerin, bir emek karşılığında, başka zamanlarda ve zeminlerde kendine yer bulduğu da söz konusu olmuştur/olabilmektedir.
Burada, kesinlik ifade eden ve belli bir nassa dayanan ilahi ilkeler istisna kılındığında, o da kişinin fıtratı mucibince ortak iyiye (maruf) dayanan “insani” çabaların birçok alıcısının olması gayet tabiidir.
Sözün özü; hayatın öznesi insan olduğuna göre, insan da (Âdem) Allah’tan aldığı kelimelerle bilmeye, öğrenmeye, meyyal olan ve o bilgilerle hayatı şekillendirip renklendiren bir varlık olarak düşünmesinin sonucunda birçok form oluşturmuştur.
Bu formlar, insan için gerekli olup içeriğine bakmak ve onu her türlü yanlıştan korumak şartıyla hayatımıza anlam katacak, yol gösterecek ve kendini insanla birlikte devam ettirecektir.
