Şükrü Çelebi arkadaşımız ile Kur’an yolculuğunu konuştuk. Çelebi’nin, Kur’an’a talebe olmanın anlamını, Kur’an’la hayat arasındaki ilgilerin niteliği hakkındaki değerlendirmelerini ilginize sunuyoruz.
Kur’an’la irtibatınızın güçlenmesi nasıl oldu? Sizi Kur’an’a götüren sebep ve yollar nelerdi?
Öncelikle çok teşekkür ederim, tam da üzerinde konuşmaktan son derece mutlu olacağım Kur’an konusunu seçtiğiniz için.
Çocukluk yıllarımda Kur’an kursuna ve İmam-Hatip’e gitmiş olsam da gençlik yıllarımdan itibaren dinden bağımsız, ehl-i dünya bir hayat geçiriyor olduğum için var olan bir irtibatın güçlenmesinden söz edemeyiz.
Sebep ve yollara gelince, biraz klasik olacak belki ama cevap şu: 38 yaşımdayken bir gün aynaya baktığımda sakalımda beyazlık fark ettim. Artık o andan itibaren varoluşun tanrısal bir sebebi varsa bulmam ve buna göre hareket etmem gerektiği bende netleşti. Bu gereklilik, özgürlüğümü(!) kısıtlasa ve benden birtakım sıkıcı(!) ritüeller istese de razıydım. O zamanlar din’e göre yaşamanın tatsız, tuzsuz, sıkıcı bir şey olduğunu sanırdım. İman sürecimden sonraki göğüs genişliği ve dünyevî hiçbir değerin sağlayamayacağı daha pek çok nimetin beni beklediğini bilsem çok daha erken bu arayışa geçerdim.
Bu sorgulama süreci beni, “Kur’an’ın Allah kelamı mı, Muhammed’in uydurması mı?” sorusunun cevabını araştırmaya itti. Okudukça bunun bir insan sözü olamayacağı gitgide iç dünyamda netleşti. Diğer tek tanrılı ve çok tanrılı dinlere yönelmeme neden gerek olmadığı ve İslam’ı seçmemin doğru olduğuna da o süreçte karar verdim. Ahiretin varlığına ise bu sorgulamaların ilk zamanlarında, yatakta yattığımız halde gördüğümüz rüya ile bambaşka bir hayat yaşadığımı, uyandırmasalar pekâlâ bir yaşam olduğunu, uyku ile bambaşka bir yaşama geçebildiğime göre, öldükten sonra da yeni bir yaşamın mümkün olabileceğine ikna oldum. Kur’an okumaya devam ettikçe bu tip netâmeli konulardaki mutmainliğim arttı ve soru ve sorun olmaktan çıktı. Yeniden dirilme Kur’an’da pek çok yerde ele alınan ve cevap verilen bir konudur.
Yoğun bir Kur’an okuma faaliyeti içindesiniz takip ettiğimiz kadarıyla. Elbette bu faaliyetin bir plânı-programı vardır. Paylaşabilir misiniz bizimle? Nasıl bir okuma usûlü öneriyorsunuz?
Teşekkür ederim, teveccühünüz ama ben yoğun bir Kur’an okuma faaliyeti içerisinde olduğumu düşünmüyorum fakat bu konuda aklımdan geçen yönelişler ve hesaplamalar var: gece okumaları, tuttuğum notların daha derinlikli olması gibi..
Plân – programı şöyle: Her sabah, üzerinde düşüne düşüne okumak… Bu okuma ve not tutma süreci bu aralar ortalama bir saat sürüyor, bazı dönemler bu ortalama iki saat oluyor.
Usûl konusunda ise kitapçıdan rastlantısal ama seçerek aldığım, Seda Yayınlarının, Arapça kelimelerin altında parça meal, kenarda ise ayetlerin meali olan bir mushaf’ı ana kitap olmak üzere, ihtiyaç halinde pek çok mealin bir arada olduğu web sayfalarını da kullanarak bir okuma gerçekleştiriyorum. Nüzul sırası olduğu iddia edilen sıraya göre okuyorum. Konuya odaklı okumalarım da oldu ama bunun pek mümkün ve faydalı olmadığına kanaat getirerek bıraktım.
Kur’an’ın her bir ayetinin diğer ayetlerle bir şekilde alâkalı, bağlantılı olduğunu düşünüyorum, dolayısıyla konu odaklı okumanın toplam faydadan eksiltiyor olduğunu düşünüyorum.
Halkın Kur’an’a dönük genel ilgisini nasıl değerlendiriyorsunuz? Nitelikli bir ilgiden bahsedilebilir mi? Bir de ilginin seyri hakkında neler gözlemliyorsunuz?
Bu konuda halkı pek çok kümelere ayırmak mümkün ama Kur’an’ı ne dediğini anlayarak okumaları gereken, din konusunda tek yetkili merciinin Kur’an olduğunu düşünen nitelikli bir ilgiden bahsetmemiz mümkün değil maalesef. Fakat saygılı bir duruşları var ve Kur’an’ın, bu “din”in kitabı olduğuna ilişkin anlayışları net, her ne kadar kendilerine hoca diyen bazılarının Kur’an dışı kaynakları da Kur’an gibi gösterme çabaları olsa da…
Kur’an’a ilginin seyri, insanların iman etme yönelişleri ile doğru orantılıdır, diye düşünüyorum ve maalesef Allah’ın ‘söz’ünün mehcur bırakılması geleneği devam ediyor. Gerçek bir yönelişle yönelenler için ise hidayet ve mutmainlik kaynağı olmaya devam ediyor, elhamdülillah.
Kur’an mevzubahis olunca ister istemez bir yandan bazı ilahiyatçılar, bir yandan da vakıf ya da dernek merkezli çalışma yürüten hocalarla bazı bağımsız isimler ülke gündeminde öne çıkabiliyor. Kur’an merkezli bir okuma ve söylem içinde olduğunu savunan bu isimlerin oluşturduğu genel tablo sizce verimli mi, derde derman olabilecek bir potansiyel taşıyor mu?
Bence verimli. Müslümanlar “sözü dinleyip doğrusuna uymak” ilkesine göre hareket ederler, dolayısıyla birtakım ifsad edici söylemler dahî, iman sürecindeki kişiler için, çözdüklerinde kafalarını netleştiren unsurlar olacaktır. Çözemez, takılı kalırlarsa da içtenlikle dua etmeleri, gizli ajandasız bir yönelmeye kendilerini taşımaları faydalı olacaktır. Kalplerinde maraz olanlar için ise maalesef yapacak bir şey yok.
Ülkede Kur’an’a dayalı bir sosyal, siyasal söylem tespit edebiliyor musunuz? Böyle bir söylemin ülke sosyolojisinde yeterli bir karşılığı var mı?
Maalesef hayır, belki İhsan Eliaçık’ta buna rastlamak mümkün ama o da Kur’an merkezli olmak gibi bir kaygıdan ziyade, söylemini destekleyecek her türlü din argümanını kullanmaktan geri durmayan bir anlayışa sahip. Bu durumda Kur’an da bu materyallerden biri oluyor.
Böyle bir söylemin ülke ve dünya sosyolojisinde bir karşılığı olup olmamasından bağımsız olarak biz müslümanlar, Kur’an, “Tâğût’a kulluk etmeyin!” diyorsa, “Sabrı ve hakkı tavsiye edin!” diyorsa, “Allah’ın size verdiklerinden siz de ihtiyaç sahiplerine verin!” diyorsa, “İçinizden zulme karşı duranlarınız olsaydı ya!” diyorsa, bizler “emrolunduğumuz gibi dosdoğru olmak”la mükellefiz. Halk, derdine deva olacak olanın İslam olduğunu bilmeyebilir, tıpkı “insan”ın bilmediği gibi. “Biz”lere düşen ise hatırlatmak, vahyin mesajını insanlara ulaştırmak, daha fazlası değil.
İnsanların Kur’an’la buluşmalarının önünde hangi engeller var? Kur’an’la buluşmak için hani yol takip edilmeli?
Önce “insan”ın kendisi buna engel. Hadsiz hazlarından vazgeçip “din”e yönelmek istemeyen için yapacak pek bir şey yok. İkinci olarak, Kur’an’ın sesi duyulmasın diye gürültü çıkaranların bugünkü temsilcileri olan din adamları, din tüccarları… Ayrıca, vicdanlara ve camiye hapsedilmiş mevcut kurumsal din bu konudaki en büyük engellerden.
Kendi engelini aştıktan sonra, Allah’ın dinini gerçekten en saf haliyle bulma aşkıyla yanıp tutuşan için yol açıktır; Allah, hakk’ı üzerine yazandır, vesselam.
Son olarak buraya kadar okuyan değerli okurlardan, bu tip konuları işlediğim Youtube kanalıma bir bakmalarını, uygun görürlerse abone olmalarını rica ediyorum.
Söyleşi için teşekkür ediyoruz.
Ben de size tekrardan çok teşekkür ediyorum bana bu fırsatı verdiğiniz için, Allah razı olsun.
*Şükrü Çelebi, 1976 Samsun Havza doğumlu. 1984 yılından beri İstanbul’da ikamet ediyor. İmam-Hatip Lisesi ve bilgisayar programcılığı mezunu. Ticaretle uğraşıyor.
Söyleşi: YeniPencere
