Covid-19 salgını ile derinleşen ekonomik krizden esnafın nasıl etkilendiğini yine esnaf arkadaşlarımıza sorduk. Onların değerlendirmelerini sizlerle paylaşıyoruz.
Kışı bile göremeden iflasa sürüklenecek on binlerce esnaf var!
Akif Nacar (İstanbul):
2019 Aralık ayında Çin’de ortaya çıkan ve kısa sürede tüm dünyayı etkisi altına alan Koronavirüsün ekonomik etkisi, Türkiye’de özellikle küçük esnaf üzerinde ezici oldu.
Devamlı daha da kötüye giden piyasa şartlarında güçlükle ayakta kalmaya çalışan esnaf, bir yandan adaletsiz – insafsız vergilerle devlet tarafından sömürülürken bir yandan da özellikle son yirmi yıldır mantar gibi her gün başka bir köşe başında bir yenisi daha biten AVM salgınıyla mücadele etmeye çalışıyordu. Sürekli işi küçülen, işyerini AVM ve dev şirketlerin zincir mağazalarına yem etmemek için uğraşan küçük esnaflar bu gün Covid-19 salgınının vurduğu ekonomik darbe ile can çekişiyor.
AKP hükümeti bazı üniversiteler ve ilaç şirketleriyle birlikte Covid-19 virüsünün aşısını bulmak için araştırmalar yaptığını söylüyor. Belki bu çalışmalar neticesinde kısa sürede virüsün aşısı bulunup salgın salgın dizginlenebilir. Aşı konusunda çalışmalar yapan hükümetin, esnafları şu an altında ezildikleri ölümcül ekonomik enkazdan kurtarmaya yönelik bir çalışması ise henüz olmadı ve olmayacak gibi görünüyor.
Salgından etkilenen bütün ülkelerde birçok hükümet vatandaşlarını gelişen olumsuz duruma karşı korumak için ekonomik gücü nispetince destek paketleri açıkladı. Bu destek paketlerinde ev ve işletmelere yönelik kira yardımları, ev ve iş yerlerinde elektrik, doğalgaz, su faturası indirimi veya tamamen fatura sıfırlaması, salgın süresince her bir vatandaşa nakit para yardımı gibi doğrudan halka yapılan destekler gördük. Aynı ekonomik destekleri AKP hükümetinin de halka sağlayacağını umarak beklentiye giren zor durumdaki esnaf açıklanan ‘destek paketi’ ile büyük bir hayal kırıklığı yaşadı. Zira açıklanan pakette, zorunlu sokağa çıkma yasaklarıyla iş yerleri kapatılan, vergisini, kirasını, işçisinin maaşını ödeyemeyen esnafların yarasına merhem olacak bir destek kesinlikle yoktu.
Açıklanan paketten fayda görenler AVM’lerde mağazaları bulunan tuzu kuru kodamanlar, büyük sanayiciler ve halkın faydasına olmayan projeler için verilen ihalelerle semirtilen ihale çeteleri oldu. Hali hazırdaki kredi borçlarını nasıl ödeyeceğini kara kara düşünen esnaflar için AKP hükümetinin sağladığı tek destek, her esnafın zaten uzun zamandır kasasına ortak ettiği kan emici bankaların yolunu tutup yarasına merhem olmayacak yeni kredilerle bankalara olan borçlarını arttırmalarına sebep olmak oldu.
Pandeminin başladığı ilk günden bu güne kadar geçen sürede birçok esnaf kapısına kilit vurdu. Direnmeye çalışan esnafların binlercesi vergi borçlarını, kiralarını, işçi maaşlarını zorlukla ödüyor veya hiç ödeyemiyor. Her ne kadar birileri maaşını dövizle almıyor olsa bile çarşıda, pazarda satılan her şeyin dövize endeksli olduğu ülkemizde, dövizin her gün başka bir kur rekoru kırdığı ve kış için ikinci ve etkili bir Covid-19 dalgasının konuşulduğu şu günlerde ekonomik zorluklar nedeniyle kışı bile göremeden iflasa sürüklenecek on binlerce esnaf var.
