Greve gitmez, iş bırakmaz. Ücretler yükselsin, çalışma koşulları iyileştirilsin diye talepte bulunmaz. İşine bakar, öyle siyaset yapmaz. Yol yardımı, çeşit yemekler, molada bir sigara tüttürmek istemez. Hastalanmaz, izne çıkmaz. Kimseyle kavga etmez. Bunalıp intihar etmez, şirketin adını kirletmez. Tabii, robotlardan söz ediyoruz.
İşçiler, kendilerini işsiz bırakacak robotları yapıyor. Çoğunlukla şehrin kirası biraz daha ucuz yerlerinden fabrikaya varmak için saatlerce yol gelerek kendi emeğini sonradan tasfiye edecek emek içerisindeler. İnsan iş gücü hepten gereksiz duruma gelmeyecekse de çoğunluk robotlaşma, otomasyon sürecinden etkilenecek. Hâlihazırda dijitallik ön plânda olsa da teknolojik aletlerin yapımında kullanılan madenleri ocaklardan insan işçiler çıkarıyor.
Apple ile beraber bir sürü markaya üretim yapan Foxconn şirketinin birçok ülkede fabrikası var. Çin’in Shenzen şehrinde Foxconn’a ait içinde fabrika, yatakhane, banka, hastane, market vs barındıran devasa bir kampüs var. Buranın uzun çalışma saatleri, dışarıdan yalıtılmışlığı, zor koşulları işçileri toplu intiharlara sürükledi.*
Foxconn’da çalışan Xu Lizhi isimli bir işçi 2014’te intihar etti. İsminin bize ulaşması şiirleri aracılığıyla oldu. Ağır çalışma koşullarının yaptığı tahribatı yansıtan bir şiirini paylaşalım.
Uykuya Dalıyorum Ayakta Dururken**
Beni uysal olmam için eğittiler
Bilmiyorum nasıl haykırılacağını veya isyan edileceğini
Nasıl şikayet veya muhalefet edileceğini
Biliyorum yalnızca sessizce tükenmenin acısını çekmeyi
Buraya ilk geldiğimde
Yalnızca şu gri ödeme çıktısını bekledim her ayın onunda
Bana gecikmiş bir teselli versin diye
Bunun için eklemlerime, bunun için sözcüklerime eziyet edip durdum
İşi asmayı reddettim, hastalık iznini reddettim, özel ihtiyaçlar iznini reddettim
Geç kalmayı reddettim, erken çıkmayı reddettim
Montaj hattının başında demirdenmiş gibi dikiliyorum, ellerim sanki uçuyor,
Kaç gün boyunca, kaç gece boyunca,
Ayaktayken -tıpkı böyle- uykuya dalıp gittim?
* Foxcoon intiharları için bakınız: https://tr.wikipedia.org/wiki/Foxconn_intiharlar%C4%B1
**Şiirin alındığı link: https://uidder.org/cinli_bir_iscinin_siirleri_dizelerindeki_dizginsiz_somuru.htm
