İslami mücadele elbette “gayba iman” temelinde yürütülür ve merkezinde yer alan temel motivasyon kaynağı da Rabbimizin yine gaybî yardım vaadidir. Kur’an’la birlikte okuduğumuz siyer bunun nasıl gerçekleştiğini şartlarıyla birlikte bize sunmaktadır. Modern dönem İslamcılığı “ahirete iman” ilkesinden başlayarak gaybî yardıma istinat etmeyi epeyce aşındırdığı, bu dolayımda Kur’an’da yapılan aktarım ve vurgu bahislerini aklî ve bilimsel çerçeveye hapseden anlama faaliyetiyle kavramaya çalıştığı için verdiği mücadelede sık sık umutsuzluklara kapılmakta, bunun sonucunda da tevhidî çizgiden sapmalar yaşamaktadır.
Kur’an’a göre bütün gaybî yardımların şartı Muhammed sûresi 7. ayette özlü bir şekilde vurgulanmıştır:
Siz ey imana ermiş olanlar! Eğer Allah[ın dâvâsın]a yardım ederseniz, O da size yardım eder ve adımlarınızı sağlamlaştırır. (47/7)
Allah’ın dinine/davasına yardım etmek esasen mü’minlerin doğrudan kendilerine yardım etmesi demektir. Hem ayetten hem de pratikten çıkan netice açıkça budur. Bu yardımın mahiyeti/gerekçesi hakkında resullerin örnekliği ve Kur’an’daki vurgular yeterince açıklayıcıdır. Şimdi Ankebut ve Bakara sûrelerindeki ayetleri peş peşe okuyalım:
İnsanlar, [sadece] “İnandık!” demeleriyle bırakılacaklarını ve sınava çekilmeyeceklerini mi sanıyorlar? Evet, andolsun ki, Biz kendilerinden öncekileri de sınadık; o halde [bugün yaşayanlar da sınanacak ve] elbette Allah, doğru davrananları ortaya çıkaracak ve yalancıların da kimler olduğunu gösterecektir. (29/2, 3)
[Ama,] sizden önce gelip geçen [mü’min]ler gibi sıkıntı çekmeden cennete girebileceğinizi mi sanıyorsunuz? Onların başına öyle ezici sıkıntılar ve kımıldatmaz darlıklar geldi ki ve öylesine sarsıldılar ki müminlerle birlikte Elçi de “Allah’ın yardımı ne zaman gelecek?” diye feryad ediyordu. Gözünüzü açın, Allah’ın yardımı [daima] yakındır! (2/214)
Sınanma gerçekliğinin bu durumda imanın temel ilkelerinden biri olduğu görülüyor. İmanın ancak hemen ardından gelen pratik sorumluluklarla bir anlamının olacağı bu ayetlerde açıkça dile getiriliyor. Hem de bu dile getiriş keskin bir üslupla yapılmakta, meselenin ciddiyeti muhataplara net bir şekilde sunulmaktadır. Özellikle Bakara sûresindeki ayet, süreci ayrıntılandırmaktan çekinmiyor. Bu son derece yakıcı hakikat, tercihlerin oluşumuna tesir edecek, iman ya da red bu hakikat doğrultusunda somutlaşacaktır.
Allah’a imanın zulüm ve şirk cephesinde yaratacağı rahatsızlık onu boğma çabasının boy vermesine sebebiyet verecektir. Çünkü iman ve İslam yeryüzünde dârü’s-selâmlar kurmayı amaçlarken şirk ve zulüm sistemleri tam olarak bu iradenin karşısında yer alır ve binlerce adamını toplayarak dâru’s-selâmı kuşatır.
Siyerdeki öncelikli dâru’s-selam elbette Medine’dir ve henüz rüşeym halindedir. Bu barış yurdu tasarımını ilk boğma harekâtı Bedir savaşı olarak gerçekleşmiş, Kur’an’da ifade edildiğine göre güçlü bir gaybî yardımla[1] bu savaş mü’minlerin lehine sonuçlanmıştı.
İkinci boğma harekâtı Uhud savaşıdır. Sonu mü’minler için “okçular tepesi” terbiyesiyle[2] bitecek bu gönül kırıklıklarıyla biten kapışmanın ardından çok daha büyük bir imtihan bekliyordu barış ve esenlik yurdu girişimini!
Gaybî yardım olmaksızın mü’minlerin muzafferiyetinden bahsedebilmek gözden geçirdiğimiz ayetlere ve siyerdeki pratik tecrübeye göre zaten imkânsızdır ama gaybî yardımın şarta bağlı olduğunu da müşriklerle yapılan ilk iki savaş örneğiyle görmüş olduk, daha etkilisine ise Hendek/Ahzab savaşı ile tanık olacağız.
Hendek savaşı da diğer örneklerde de olduğu gibi gaybî yardımın şartlarını etkili bir tablo biçiminde sunmaktadır. Mü’minler dehşetli bir sınanmaya tabi tutulmuşlardır. Müşrik ordusu yukarıdan ve aşağıdan mü’minlerin üzerine geldiğinde ve onların gözlerinin feri kaybolup yürekleri ağızlarına gelmişti. Belki kendilerinden beklenilmeyecek bir şekilde Allah hakkında en çelişik düşünceler akıllarından bir bir geçmeye başlamıştı.[3]
Allah Resulünün terbiyesinden geçmiş, hicret tecrübesini yaşamış, Bedir ve Uhud cenderesinden çıkmış mü’minlerin Ahzab sûresi 10. ayette bahsolunan hâlet-i rûhiyeleri ve neredeyse ikircikli tavırları garipsenebilir ancak Rabbimiz tarafından kınanmamaktadır. Elbette onlar da insandır ve öncesinde hendek kazarak gaybî yardımı hak edecek ve kendilerini kurtaracak büyük bir gerekçe vâr edebilmişlerdir.
Bir zamanların meşhur Hendek ve Grup İslami Direniş’in yenilerde yaptığı Ahzab’daki Yiğitler ezgilerini dinleyerek de bu yazıyı okuyabilirsiniz. Medine’nin saldırıya açık cephesine 4 metre derinliğinde, 6 metre genişliğinde bir hendek kazmıştır Müslümanlar. Bu hazırlık ve adanma hâli, düşmanın muhasarası gözle görülür bir hâl aldığında ortaya çıkan çelişkili tutumları izale edecek ve Allah’ın gaybî müdahalesi düşman ordusunu dağıtan kasırga ve görülemeyen ordular şeklinde gerçekleşecektir[4] çünkü hendek kazarak ulaşılan bir hak ediş vardır. Bu güzel borç, eşsiz bir mukabele ile ödenecektir.
Allah’ın gaybî yardımı haktır; şüphesiz O, sözünden dönmez[5] lâkin bu yardım şarta bağlanmıştır. O şart, tüm yetersizliklere rağmen Bedir ve Uhud meydanlarına çıkmak, en nihayetinde de Arabistan yarımadasının görüp göreceği en büyük şehir kuşatmalarına karşı daha önce yapılmamış bir savunma hattı için devasa bir hendek için kazma vurmaktır.
Hendek kazımında bizzat çalışan Hz. Peygamber’in büyük kuşatma öncesinin zor koşullarında kazma kürek çalışan mü’minlere yeryüzünün o dönemki en büyük iki gücüne karşı zaferler vaat etmesi manidardır. Henüz ancak evlerini savunmak durumundaki bir topluluğa gösterilen bu büyük hedef münafıklar ve kalplerinde hastalık bulunanlar için şaşkınlık vericidir ancak Bedir-Uhud-Hendek hattının hedefi yeryüzündeki fitnenin ortadan kaldırılabilmesi için elbette küresel bir ufka sahip olmaktır ve bu amaç ancak Rabbimizin gaybî yardımlarıyla mümkün olabilecektir.
Allah’ın yardımı ve zafer, hemen biraz ötedeki Bedir ve Uhud meydanlarına çıkma ve bulunduğumuz coğrafyalardaki baskı ve zulümlere hendek sembolüyle ifade olunan direniş hatları çekme kararlılığında bulunmakta iken bu adımlardan imtina eden siyasal hatlar ancak bir boş gösterene dönüşecek, küresel dayanışma ve direniş hatlarıyla irtibatlanma ufuklarından ise yolun başında uzaklaşacaktır.
[1] Âl-i İmran, 124-125
[2] Âl-i İmran, 137-160
[3] Ahzab, 10
[4] Ahzab, 9: Siz ey ermiş olanlar! [Düşman] orduları üzerinize geldiğinde Allah’ın size bahşettiği nimetleri hatırlayın, ki o zaman üzerlerine bir kasırga ve göremediğiniz [semavî] ordular göndermiştik: ama Allah yaptığınız her şeyi görmekteydi.
[5] Rum, 6
