Çiftçi-Sen “TMO, Şirketlerin Değil, Çiftçilerin Lehine Hareket Et!” başlıklı bir açıklama yayımlayarak fındık rekolte, fiyatlandırma ve alım süreçlerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Küresel tekellerin fındık piyasasına müdahale ettiği, çiftçilerin kendi örgütlerinin pasifize edilmeye çalışıldığı vurgulanan açıklamada 1 kg fındığın en az 120 lira olması, gerekçeli olarak dile getirildi.
Fındık toplama işinde çalışan mevsimlik tarım işçilerinin sorunlarına da dikkat çekilen açıklamanın tam metni şu şekilde:
TMO; Şirketlerin Değil, Çiftçilerin Lehine Hareket Et!
Son bir yıl içinde döviz kurundaki büyük artışlar, yaşanan ekonomik krizin sonucudur. Tarımsal girdilerde dışarıya olan bağımlılığımız, mazot başta olmak üzere bütün girdilerde büyük artışlara neden olmuştur. Geliri düşmüş fındık çiftçisinin günlük yaşamını sürdürebilmesi için zorunlu ihtiyaçlarına yönelik zamlar da yoksulluktan açlığa doğru giden bir süreci başlatmıştır.
Uluslararası tekeller yüksek rekolte açıklamaları yaparak piyasayı baskılandırıyor
Küresel iklim krizinden kaynaklı mevsim dışı aşırı yağışlar fındığın üretimini ve kalitesini olumsuz yönde etkilemiştir. Fındığın harmana inemeyeceği, hasat edilip güneşte kurutularak satışa hazır hale getirilse bile sağlıklı ve kaliteli fındık olarak çuvala giremeyeceği olasılığı yüksektir. Rekoltenin ve birçok bölgede dekar başına verimin geçmiş yıllara göre düşük olacağı açıktır. 2017-18 sezonundan itibaren fındık rekolte açıklaması Tarım ve Orman Bakanlığı’nın uhdesinde olmasına rağmen uluslararası tekeller yüksek rekolte açıklamaları yaparak piyasayı baskılandırmaktadır. “Sert Kabuklu ve Kuru Meyveler Konseyi” 2023 fındık sezonunda Türkiye için rekolteyi 810 bin ton olarak açıklarken, Ferrero temsilcileri ve İhracatçılar Birliği ise 850 bin ton, Ziraat Odaları ise 718 bin ton civarı olarak açıklamıştır. Fındık tekellerinin yüksek rekolte açıklama amaçları üreticileri ve kamu kuruluşlarını psikolojik baskı altına alarak fındık fiyatlarının düşük tutulmasını sağlamak içindir.
Çiftçi-Sen olarak rekolte tahminlerini iklim koşulları ve külleme hastalığının verim kaybına etkilerini dikkate alarak hesapladığımız ortalama maliyet 68,99 kg/TL’dır. Çıkan bu maliyetin üzerine %25 kar payı ve enflasyon farkı (%40) insanca yaşama payını eklediğimizde; 1 kg fındığın fiyatı en az 120 TL olmalıdır.
İktidarın açıklayacağı fındık fiyatı kadar önemli olan TMO’nun fındık alımlarını nasıl yapacağı, alım için üreticilere randevu verip, vermeyeceği ve ürün bedellerini nasıl ödeyeceğidir.
ÇİFTÇİ-SEN Olarak Diyoruz ki;
Siyasi iktidar BM Genel Kurulu’nda kabul edilen kısaca “Köylü Hakları Deklarasyonu” olarak bilinen deklarasyona uygun davranmalı: “…yerel, ulusal ve bölgesel pazarlarda ürünlerimizi satabilmek için gerekli olan imalat, kurutma, depolama ve taşımacılık araçlarına ulaşma imkânı sağlamalıdır. Yerel, ulusal ve bölgesel pazarlara tam ve adil erişim ve katılımımızı sağlamalı; bu pazarları güçlendirmek ve desteklemek için uygun önlemleri almalıdır”, “Hiçbir ayrımcılığa maruz bırakmadan eşit işe eşit ve adil ücreti garanti altına alacak önlemler geliştirmelidir.”
2000 yılında çıkarılan 4572 sayılı kooperatif yasasının antidemokratik ve şirketler lehine olan hükümleri kaldırılmalı, bütün süreçlerinde katılımcılığı esas alan, üyelerinin söz ve karar sahibi olabileceği demokratik bir kooperatifçilik yasası oluşturulmalıdır.
Fındık alımını TMO değil; üreticilerin üretimden pazarlamaya kadar olan zincirin her halkasını, denetleyip katkı sunduğu bir yapıya kavuşturulmuş FİSKOBİRLİK yapmalıdır. Ferrero’ya sağlanan hibe, vergi muafiyeti vb. teşviklerden vazgeçilmeli ve teşvikler FİSKOBİRLİK’e ve fındık üreticilerine vermelidir.
“Lisanslı depoculuk” şirketlere kazandırmaya yönelik değil, fındık üreticilerinin yararına olacak şekilde yapılandırılmalıdır.
Tarım Sigortaları Yasası şirketlerin kazancını artırmak için değil, fındık üreticilerine zor günlerinde yardımcı olmak amacıyla düzenlenmelidir.
Fındık üreticileri sosyal güvenceye eksiksiz kavuşturulmalıdır.
Kamu mevsimlik tarım işçilerinin sosyal güvence, ulaşım, barınma vb. koşullarının iyileştirmesi için gerekli sorumluluklarını yerine getirmelidir. Mevsimlik tarım işçilerinin çocuklarının göç ettikleri bölgelerde eğitimleri için olanak yaratmalı, çocuk emeğinin tarımda kullanılmamasını sağlamalıdır.
Gıda Egemenliği Hemen Şimdi!
Köylü Hakları Hemen Şimdi!
Ali Bülent Erdem / ÇİFTÇİ-SEN Genel Başkan
Kutsi Yaşar / ÇİFTÇİ-SEN Yürütme Kurulu Üyesi
Kaynak: ciftcisen.org
